Çfarë është stenoza spinale?

Shtylla kurrizore (në latinisht spina) , një “zinxhir” i përbërë prej 26 kockave në shpinën tuaj, ju lejon juve të qëndroni në këmbë dhe të përkuleni. Shtylla kurrizore po ashtu mbron palcën kurrizore të mos lëndohet. Te njerëzit me stenozë spinale (stenozë e shtyllës kurrizore), shtylla kurrizore është e ngushtuar në një ose më shumë se tre vende:

• Hapësirën në qendër të shpinës
• Kanalet ku nervat dalin nga shpina
• Hapësirën në mes të unazave (eshtrave të shpinës).

Ky ngushtim bën presion në palcën kurrizore dhe nervat dhe mund të shkaktojë dhimbje.

Kush preket nga stenoza spinale?

Stenoza spinale më së shumti paraqitet te meshkujt dhe femrat mbi moshën 50 vjeçare. Njerëzit e rinj të cilët janë lindur me kanal të ngushtuar të shtyllës kurrizore ose të cilët e kanë lënduar këtë pjesë po ashtu mund të preken nga stenoza spinale.

Mosha

Ndryshimet të cilat ndodhin në shpinë si pasojë e plakjes janë shkaktarët më të shpeshtë të stenozës spinale. Me kalimin e moshës te njerëzit:

• Indi që mbështjell dhe mban shtyllën kurrizore mund të bëhet më i trashë dhe më i fortë.
• Eshtrat dhe nyjat mund të bëhen më të mëdha.
• Sipërfaqet e eshtrave mund të fryhen (këto gjuhen zgjatime të eshtrave).

Artriti

Në disa raste të artirit përkeqësimi i sëmundjes që ndodh me kalimin e kohës mund të shkaktojë edhe stenozën spinale. Dy format e artritit të cilët mund të prekin shtyllën kurrizore janë: osteoartritit dhe artriti reumatoid.

Osteoartriti:

• Është forma më e shpeshtë e artritit
• Më së shumti prek njerëzit e moshës së mesme dhe ata të shtyrë
• Nuk largohet
• Mund të prekë shumë nyja të organizmit
• Largon indin kërcor, i cili mbron nyjat dhe i mbaj ato të rrëshqitshme (lejon kockat të lëvizin lirshëm)
• Shkakton zgjatime të eshtrave dhe probleme me nyjat.

Artriti reumatoid:

• Prek më shumë njerëz në moshë më të re krahasuar me osteoartritin
• Bën që indi i butë në nyja të shtrihet dhe të prekë organet dhe sistemet e brendshme
• Nuk është shkaktar i shpeshtë i stenozës spinale
• Mund të shkaktojë dëme të rënda, veçanërisht në nyja.

Probleme të trashëguara:

• Disa njerëz lindin me probleme të cilat shkaktojnë stenozën spinale. Për shembull, disa njerëz lindin me një kanal më të vogël spinal. Të tjerët lindin me shtyllë kurrizore të lakuar (scoliosis).

Shkaktarët tjerë

Edhe shumë sëmundje të tjera mund të jenë shkaktarë të paraqitjes së stenozës spinale. Të tilla janë:

• Tumoret në shpinë
• Lëndimet
• Sëmundja e Paget (një sëmundje e cila prek eshtrat)
• Sasia e lartë e fluorit në trup
• Depozitimi i kalciumit në ligamentet të cilat lidhin shtyllën kurrizore.

Cilat janë simptomat e stenozës spinale?

Stenoza spinale mund të mos shfaqë asnjë simptomë, ose ato mund të paraqiten ngadalë dhe të përkeqësohen me kalimin e kohës. Shenjat e stenozës spinale përfshijnë:

• Dhimbje në qafë ose shpinë
• Mpirje, dobësi, ngërçe, ose dhimbje në krahë ose këmbë.
• Dhimbja që zbret poshtë nëpër këmbë
• Probleme me shputat.

Një lloj i stenozës spinale, i quajtur sindromi cauda equine, është shumë serioze. Ky lloj ndodh kur ka presion në nervat në pjesën e poshtme të shpinës.

Simptomat mund të përfshijnë edhe:

- Humbje të kontrollit të zorrëve ose fshikëzës urinare
- Probleme për të bërë seks
- Dhimbje, ligështi (molisje), ose humbje e ndjenjave në një ose të dyja këmbët.

Nëse keni ndonjëherë prej këtyre simptomave, ju menjëherë duhet ta kontaktoni mjekun.

Si diagnostikohet stenoza spinale?

Për ta diagnostikuar stenozën spinale, mjeku juaj do t’ju kërkojë t’i tregoni historinë mjekësore dhe do të bëjë një kontroll fizik. Mjeku juaj po ashtu mund t’ju këshillojë të bëni më shumë teste, si:

• Rrezatim X;
• Pasqyrim me rezonancë magnetike – një test që shfrytëzon valët elektromagnetike për të shikuar në shtyllën tuaj kurrizore;
• Tomografi e kompjuterizuar aksiale (CAT) – një seri rrezatimesh X të cilat i japin mjekut tuaj një pamje më të detajizuar për shtyllën tuaj kurrizore;
• Mielogram – një test në të cilin mjeku injekton një ngjyrë të lëngët në shtyllën tuaj kurrizore;
• Skanim të eshtrave – një test gjatë të cilit juve ju jepet një injektim i një substance radioaktive që tregon se ku eshtrat tuaja po formohen apo shkatërrohen.

Kush e trajton stenozën spinale?

Pasi stenoza spinale ka shumë shkaktarë dhe simptoma, ju mund të kërkoni trajtim nga mjekë të cilët janë të specializuar në lëmi të ndryshëm që lidhen me këtë sëmundje. Bazuar në simptomat tuaja, mjeku mund t’ju udhëzojë të drejtoheni te:

• Reumatologu (mjeku i cili është i specializuar për të trajtuar artritin dhe sëmundjet e lidhura me të)
• Neurologu dhe neurokirurgu (mjekë të cilët trajtojnë sëmundjet e sistemit nervor)
• Kirurgu ortoped (mjeku i cili trajton probleme me eshtrat, nyjat dhe ligamentet)
• Fizioterapeut.

Cilat janë disa prej trajtimeve jokirurgjike të stenozës spinale?
Ka disa trajtime jokirurgjikale për stenozën spinale. Mjeku mund t’ju përshkruajë:

• Barna për të zvogëluar ënjtjen
• Barna për të qetësuar dhimbjen
• T’ju kufizojë aktivitetin fizik
• T’ju këshillojë ushtrime ose terapi fizikale
• Mbajtëse për pjesën e pasme të shpinës.

Kur duhet të merret parasysh operacioni?

Mjeku juaj me gjasë do t’ju këshillojë trajtim jokirurgjik fillimisht. Ai mund t’ju këshillojë të shkoni menjëherë me ndërhyrje kirurgjike nëse ju keni:

• Simptoma të cilat ndikojnë në mënyrën se si ecni
• Probleme me funksionimin e zorrëve ose fshikëzës së urinës
• Probleme me sistemin tuaj nervor.

Mjeku juaj do të marrë parasysh shumë faktorë për të vendosur nëse ndërhyrja kirurgjike është e duhura për ju. Këtu bëjnë pjesë:

• Suksesi i trajtimit jokirurgjik
• Shkalla e dhimbjeve që keni
• Preferenca juaj.

Cilat janë trajtimet alternative për stenozën spinale?

Trajtimet alternative janë ato të cilat nuk janë pjesë e trajtimit standard. Te stenoza spinale, trajtimet e tilla përfshijnë trajtimin kiropraktik akupunkturën. Për vlerat e sakta të këtyre trajtimeve ende nuk ka rezultate të sakta kërkimore. Mjeku mund t’ju sugjerojë trajtimet alternative si shtesë për trajtimet standarde.