Aparati intrauterinë (IUD) është një aparat i vogël plastik në formë T-je që vendoset në bark (mitër) për të parandaluar shtatzëninë. Një fije najloni është e bashkangjitur në fund të saj në mënyrë që ajo të mund të hiqet me lehtësi. IUD-ja aktualisht është e pranishme duke përfshirë Multiload-Cu250 dhe Cu375, që kanë një tel bakri të lidhur rreth rrjedhjes vertikale – dhe Mirena, që lëshon një progesteron  sintetik të quajtur levonorgestrel.  IUD-të janë një formë afatgjatë e kthyeshme e kontracepsionit.

Si funksionon IUD-ja?

IUD-ja punon duke parandaluar implamentimin e vezës së pllenuar, ashtu sikundër duke ndihmuar për të parandaluar spermën nga veza e pllenuar dhe duke ndryshuar gjendjen në mitër. Thuhet që trupi reagon ndaj IUD-së, duke shkaktuar një reagim inflamator të butë në rreshtimin brenda mitrës. Gjithashtu ka dëshmi që me IUD-të Multiload, bakri oksidohet në bark duke ndryshuar mjedisin në mitër. Të dyja këto efekte pengojnë lëvizjen e spermës dhe vezës, si dhe reduktimin e qëndrueshmërisë së tyre.

Mirena punon duke sekretuar levonorgestrel, një progesteron sintetik që është gjithashtu i përdorur në pilulën kontraceptive dhe disa pilula kontraceptive të kombinuara. Progesteroni trash mukus-in e mitrës dhe të qafës së mitrës dhe kjo e bën të vështirë për spermën që të notojë dhe të bëjë parandalimin e tyre për të hyrë në mitër.

Sa efektive është IUD-ja?

IUD-të janë rreth 99 % efektive në parandalimin e shtatzënisë, kur zëvendësimi është i rekomandueshëm – zakonisht çdo 5 vjet.

Cilat janë avantazhet e IUD-së?

Avantazhi për të përdorur IUD-të për kontracepsion është që ato:

• Janë efektive;
• Lejojnë që pjelloria të kthehet menjëherë pas largimit;
• Nuk ndërhyn në marrëdhëniet seksuale;
• Mund të përdoret gjatë ushqyerjes me gji;
• Janë relativisht të lira;
• Nuk kanë efekte në ciklin tuaj hormonal;
• Nuk ndikojnë në nivelet e kolesterolit ose të mpiksjes së gjaku-t;
• Kërkojnë vëmendje minimale;
• Mund të reduktojnë gjakderdhjen e shumtë menstruale (Mirena).

Cilat janë disavantazhet e IUD-së?

Disavantazhi për të përdorur IUD-të për kontracepsion është që ato:

• Mund të shkaktojnë që periodat të jenë më të shumta dhe të zgjasin më shumë (edhe pse kjo zakonisht zgjidhet pas disa muajsh);
• Mund të rrisë rrezikun afatshkurtër të inflamacion-it të legenit duke ndjekur futjen;
• Nuk mund të parandalojnë shtatzëninë ektopike (kur implantet vezë pllenohen në tubat fallopianë në vend të mitrës);
• Mund të hyjnë në mitër (edhe pse kjo është e rrallë); dhe
• Mund të largohen pa u vënë re.

Popullariteti i IUD-së ka rënë pasi Mburoja Dalkon IUD është nxjerrë jashtë tregut në 1970.  Kjo risjellje ishte për shkak të një incidence më të lartë sesa të pranueshme të infertilitetit dhe infeksionit të legenit. Komplikime të rënda që dalin nga IUD-të sot ndodhin rrallë.

Në botë, IUD-të kryesisht përdoren tek gratë që tashmë e kanë një fëmijë, megjithatë ato mund të përdoren nëse ju nuk keni qenë asnjëherë shtatzënë. Herë pas here, futja mund të jetë e vështirë pasi ju nuk keni patur fëmijë përpara. IUD-të nuk janë të përshtatshme për gratë që kanë patur partnerë seksi të shumtë pasi ekziston një rrezik i madh i marrjes së sëmundjeve seksualisht të transmetueshme, dhe se kjo mund të rezultojë në sëmundjen inflamatore të pelvikut, e cila mund të çojë në infertilitet. Në mënyrë të ngjashme, ato me një histori të përsëritur të sëmundjes inflamatore ose një shtatzënie ektopike duhet të diskutojnë me doktorin e tyre përshtatshmërinë e përdorimit të IUD-së.

Si përdoren IUD-të?

Pajisja vjen me një tub futjeje që mjeku juaj do t’a përdorë për të vendosur IUD-në në mitrën tuaj. Kjo bëhet zakonisht në mes të ditëve të fundit të periudhës suaj dhe ditëve të para pas saj, në mënyrë që të zvogëlojë rrezikun e një shtatzënie të dallueshme.

Është e rekomandueshme që çdo muaj pas periodave tuaja, ju të kontrolloni nëse fija akoma mund të ndihet, për t’u siguruar që pajisja nuk është hequr pa e vënë re.