Aromaterapia është një përdorim terapeutik i vajërave thelbësor (të koncentruar, ekstrakte të bimëve aromatike) për të promovuar relaksimin dhe për të ndihmuar në lehtësimin e simptomave të ndryshme të gjendjeve të shumta.

Ka shumë përdorime të regjistruara të vajrave bimorë në kulturat e lashta për qëllime mjekësore, kozmetike dhe fetare. Në shekullin e 10-të, mjeku arab i njohur Avicena përshkroi një metodë të distilimit të bimëve, edhe pse ka prova se distilimi i vajrave bimorë mund të ketë qenë përdorur edhe në kohët e mëparshme.

Bimët aromatike janë njohur dhe përdorur për shumë shekuj, edhe para se teknikat për distilim të perfeksionoheshin. Bimët aromatike digjeshin si temjan, përdoreshin nga jashtë, brenda në ilaçe dhe për zbukurime personale.

Termi “aromaterapi” është përdorur për herë të parë nga kimisti francez René-Maurice Gattefossé në librin e tij Aromaterapia  publikuar në 1937. Pasi dogji dorën në një shpërthim kimik në fabrikën e parfumeve ku ai punonte, ai aplikoi vajin livando i cili ndodhej afër pa patur asnjë infeksion.  Gattefossé nisi për të studiuar përdorimin e vajrave thelbësorë dhe sot shpesh është konsideruar si babai i Aromaterapisë moderne.

Aromaterapia fitoi popullaritet të gjerë në Mbretërinë e Bashkuar dhe në Francë në vitin 1980 dhe popullariteti i saj tani është shtrirë në mbarë botën.

Për çfarë përdoret aromaterapia?

Aromaterapia është përdorur për të ndikuar në emocionet e një personi dhe për lehtësimin e sëmundjeve fizike. Vajrat esenciale janë menduar për lehtësimin e stresit, përmirësimin e qarkullimit të ngadaltë, për të lehtësuar dhimbjen, zvogëluar ënjtjen, ose për të pastruar trupin nga papastërtitë. Terapistët e aromave besojnë se disa vajra esenciale mund të ndihmojnë në lehtësimin e infeksioneve virale apo bakteriale, djegiet, hipertensionin, problemet e frymëmarrjes, pagjumësinë, depresionin dhe shumë sëmundje të tjera. Megjithatë, është gjithmonë diçka e mençur për tu konsultuar me mjekun për një diagnozë para se të përdorni Aromaterapinë, dhe për të mbajtur mjekun tuaj të informuar për të gjitha terapitë plotësuese që ju përdorni.

Sëmundjet më të zakonshme ku Aromaterapia mund të përdoret si një zëvendësues për trajtim mjekësor janë:

• Infeksionet e fshikëzës;
• Bronkiti;
• Ftohjet e zakonshme dhe të gripit;
• Migrena dhe dhimbja e kokës;
• Depresioni, gjendjet e lidhura me stresin, ankthi;
• Gazrat e stomakut dhe problemet e tretjes, siç është dispepsi;
• Problemet e lëkurës të tilla si aknet dhe ekzema;
• Pagjumësia;
• Laringiti dhe grykët;
• Siptomat e menopauzë-s;
• Tensionet e muskujve dhe ndrydhjet;
• Të vjellat dhe sëmundjet e përzierjes;
• Dhimbjet e dhëmbit dhe të gojës;
• Majat dhe infeksionet fungale.

Si janë përdorur vajrat esenciale?

Vajrat esenciale hyjnë në trup në 2 mënyra: nga inhalimi dhe nëpërmjet përthithjes. Ato mund të përdoren në shumë mënyra:

• Thithja – nga inhalimi i drejtpërdrejtë apo mbytja me avull.
• Shpërndarja dhe avullimi – djegës elektrikë që përdorin qirinjtë ose unazën qeramike që ngrohet nga një llampë e ndezur.
• Masazhi – që është një formë e zakonshme e përdorur nga terapistët e aromave për shkak të efektiviteteve që ato kanë.
• Dushet – këto mund të jenë aromatike me vajra të përzgjedhur. Banjat e këmbëve mund të përdoren edhe për rastet e inflamacionit.
• Kompresat – këto mund të përdoren për lehtësimin e plagëve, problemeve të lëkurës dhe të muskujve dhe dhimbjeve të periodave.
• Shumë pak vajra mund të përdoren direkt në lëkurë; megjithatë, pjesa më e madhe e vajrave nuk duhet të përdoren pa u holluar në lëkurë pasi mund të shkaktojnë irritim.
• ASNJËHERË mos i përdor vajrat aromatike në brendësi. Ato janë jashtëzakonisht të fortë dhe mund të shkaktojnë helmim.

Shënim i veçantë për kujdesjen

Për shkak se vajrat esenciale të përdorura në aromaterapi tani janë lirisht në dispozicion nga burime të shumta, të tilla si nga kimistët, dyqanet e ushqimit të shëndetshëm dhe madje edhe në disa supermarkete, dhe për shkak se ata janë “natyralë” dhe vijnë nga bimët, disa njerëz supozojnë se ata janë të gjithë të sigurt. Megjithatë, vajrat mund të kenë efekte potencialisht serioze anësore, duke përfshirë neurotoksikimin dhe efektet mbi menstruacione-t, si dhe të shkaktojnë reaksione të lëkurës, alergji, dëmtim të mëlçisë dhe tkurrjen e mitrës. Ekspozimi i tepërt nga inhalimi mund të prodhojë dhimbje koke dhe lodhje.

Helmimi mund të ndodhë, dhe duhet bërë kujdes për të siguruar që vajrat esenciale të jenë të ruajtura nga përdorimi dhe kontakti i fëmijëve me to.

Më poshtë janë udhëzimet themelore për kujdesin gjatë përdorimit të vajrave. Nëse jeni në dyshim, kontaktoni gjithmonë një terapist aromash të trajnuar.

• Asnjëherë mos fut në gojë vajrat esenciale ose ti përdorni ato në brendësi, përveç rasteve të drejtimit nga një terapist aromatik profesional.
• Mos përdorni të njëjtat vajra me muaj pa një pushim, pasi përdorimi konstant mund të shkaktojë acarim dhe përbërës toksikë mund të krijohen në trup.
• Përpara se të përdorni ndonjë vaj bëni ndonjë test alergjie. Kjo bëhet duke vendosur një sasi të vogël të holluar vaji në një pjesë të vogël të lëkurës dhe pas 24 orëve, të kontrollohet nëse ka ndodhur ndonjë lloj reaksioni alergjik.
• Mos përdorni vajra të paholluar në lëkurë – ka disa përjashtime, të tilla si livando, por këto duhet të administrohen vetëm nën drejtimin e një terapisti aromatik të kualifikuar.
• Vajrat esenciale mund të kenë veti të forta dhe mund të ndihmojnë disa njerëz, por ata mund të shkaktojnë një reaksion negativ tek të tjerët, kështu që duhet të merret me kujdes përdorimi  i vajrave.
• Disa vajra mund të shkaktojnë kontraktime të mitrës dhe të menstruacione-ve dhe për këtë arsye nuk duhet të përdoren nga gratë shtatzëna. Nëse jeni shtatzënë, gratë duhet të kontrollohen gjithmonë me një terapist aromatik profesional para përdorimit të ndonjë vaji esencial.
• Njerëzit me astmë, epilepsi ose tension të lartë të gjaku-t duhet të konsultohen me një terapist të trajnuar aromatik para përdorimit të vajrave esenciale.
• Kujdes duhet të bëhet për disa vajra nëse keni hipertension (tension të lartë të gjakut), epilepsi, lëkurë shumë të ndjeshme apo alergji. Në këto raste, gjithmonë konsultohuni me një terapist të trajnuar aromatik.
• Disa vajra mund të zvogëlojnë ose të ndryshojnë efektivitetin e disa lloje ilaçesh dhe nuk duhet të përdoren nëse i jeni nënshtruar kemioterapisë. Gjithmonë kontrollohuni me një terapist aromatik të trajnuar.
• Është e këshillueshme që të njoftoni mjekun tuaj nëse ju jeni duke përdorur vajra esenciale në një bazë të rregullt.