Lufta kundër kancerit të gjirit fillon me njohjen e gjinjve tuaj. Ato janë të përbëra nga yndyra, qumështi, gjëndrat e qumështit (alveoli) dhe një rrjetë përmes së cilës qumështi mund të kalojë nga gjëndra për në thimtha. Kanceri i gjirit mund të formohet në gjëndrat e qumështit, indet dhjamore – edhe pse rreth 99% e të gjithë kancerave të gjirit fillojnë në gjëndrat e qumështit. Qelizat e indeve të gjirit normalisht shumohen dhe rriten me një ritëm të kontrolluar. Kur këto qeliza shndërrohen dhe replikohen pa ndalim, një masë e indeve të tepërta, ose e tumor-it, është formuar. Tumoret mund të jenë beninje (jo kanceroze) ose malinje (kanceroze).
Çdo gji gjithashtu ka enët e gjaku-t dhe enët që bartin nyjet limfatike (lëngu i pangjyrë apo pak i verdhë i trupit). Grupimet e nyjeve limfatike janë të vendosura nën krahët tuaj, mbi klavikulën tuaj dhe në gjoks, si dhe në vende të tjera strategjike në trup. Kanceri mund të përhapet nga gjiri në pjesët e tjera të trupit tuaj nëpërmjet nyjeve limfatike apo gjakut. Kanceri thuhet se ka përhapur “metastazat” kur ai ka ikur nga indet e gjirit dhe ka filluar të rritet në organe të tjera.
Deri më sot, nuk është ende e njohur asnjë masë absolute për të parandaluar kancerin e gjirit. Ndonjëherë, në raste ekstreme, gratë që janë në rrezik jashtëzakonisht të lartë të zhvillimit të kancerit të gjirit (të themi nga një histori familjare e fortë ose nga të paturit e një prej gjeneve që rrisin rrezikun), kanë marrë vendimin që të kenë një operacion parandalues dhe të heqin të dy gjinjtë edhe pse nuk kanë pasur shenja të kancerit. Kjo redukton rrezikun e tyre të zhvillimit të kancerit të gjirit me 90% ose më shumë. Marrja e ilaçeve që bllokojnë efektin e estrogjenit në trup (p.sh. raloxifene) është një tjetër mënyrë që gratë me rrezik të lartë të kancerit të gjirit mund të zvogëlojnë rrezikun e tyre.
Ju nuk mund të bëni asgjë në lidhje me historitë pozitive familjare të kancerit të gjirit dhe ju nuk mund të ndaloni plakjen, të cilat janë të dyja faktorë rreziku për zhvillimin e kancerit të gjirit, ju gjithmonë mund të merrni masa mbrojtëse për të mbrojtur veten. Këto përfshijnë të paturit e shqyrtimeve të rregullta dhe bërjen e ekzaminimeve të rregullta të gjinjve vetëm për të njohur veten me gjinjtë tuaj.
Ju gjithashtu mund të ndryshoni ndonjë faktor të jetesës e cila duket që të ketë një efekt mbi rrezikun e kancerit të gjirit, të tilla si konsumimi i alkoolit.
Një studim në këtë fushë thekson se mamografia e rregullt 2 vjeçare është mënyra më e mirë për gratë e moshës 50-69 vjeç për të zbuluar kancerin e gjirit në fillimet e tij, e cila përmirëson shanset për trajtim dhe shërim të suksesshëm.
Edhe pse provat shkencore nuk janë mjaft të forta për të rekomanduar mamografitë e rregullta për gratë e moshës 40-49 vjeç (vetëm nëse ata kanë një histori familjare të kancerit të gjirit), ato mund të kërkojnë një mamografi.
Indet e gjirit në gratë para menopauzë-s janë të dendura dhe kjo e bën mamografinë të vështirë për ta lexuar, kështu që gratë nën 40 vjeç zakonisht nuk kanë mamografi të rregullta.
Kërkimet sugjerojnë se bërja e ushtrimeve të rregullta dhe mbajtja e një peshe trupore të shëndetshme ul rrezikun e zhvillimit të kancerit të gjirit.
Këshillat për uljen e rrezikut të kancerit të gjirit në përgjithësi përfshijnë kontrollin e peshës, sidomos pas menopauzë-s, dhe të ngrënit e një diete të shëndetshme. Rritja e marrjes të disa përbërësve dietikë, të tilla si phytoestrogens (siç gjënden në sojë), fibra, lycopene (një antioksidant i gjetur në domate), dhe vitamina A (p.sh. nga beta karotene), C dhe E, ulin rrezikun e kancerit të gjirit. Këto pretendime janë të diskutueshme – studimet kanë nxjerrë rezultate të përziera, edhe pse nuk ka dyshim se një dietë e shumëllojshme e pasur me fruta dhe perime ju ndihmon që të qëndroni të shëndetshëm.
Ju mund të zvogëloni rrezikun tuaj duke mos pirë alkool çdo ditë. Pirja e më shumë se 2 pije standarde alkool në ditë lidhet me një rritje të rrezikut të kancerit të gjirit, dhe rreziku rritet më tej me çdo pije standarde shtesë në ditë.
Komentoni