Leuçemia (leukemi) meloide akute është një lloj i kancerit të gjaku-t. Zakonisht zhvillohet nga qelizat të cilat mund të kthehen në qeliza të bardha të gjakut (përveç limfociteve). Megjithatë disa herë ajo mund të zhvillohet nga lloje të tjera të qelizave që formojnë gjakun. Këtu keni një informacion bazë për simptomat, faktorët e riskut, shkallën e mbijetesës dhe trajtimet e sëmundjes.

Çfarë është leuçemia mieloide akute?

Ky lloj i leuçemisë (leukemi) fillon në palcën e kockës. Kjo është pjesa e brendshme e butë e kockave. Në llojet akute të leuçemisë, qelizat e palcës së kockave nuk maturohen ashtu siç duhet. Këto qeliza të pa faturuara që shpesh quhen qeliza shpërthyese vazhdojnë të grumbullohen. Ju mund të dëgjoni edhe emërtime të tjera të kësaj sëmundje. Mjekët mund ta quajnë atë:

• Leuçemi mieloide akute;
• Leuçemi mielogjene akute;
• Leuçemi granuloktike akuteb;
• Leuçemi jo limfocitike akute.

Pa u trajtuar, kjo lloj leuçemie mund të jetë shumë shpejt vdekjeprurëse. Meqenëse ajo është “akute”, ky lloj i leuçemisë mund të shpërndahet me shpejtësi në gjak dhe në pjesë të tjera të trupit si më poshtë:

• Nyjet limfatike;
• Mëlçi;
• Shpretkë;
• Tru dhe shtyllën kurrizore;
• Testikuj.

Rezultati i pritshëm i leuçemisë (leukemi) mieloide akute varet nga disa faktorë. Dhe natyrisht prognoza është më e mirë në qoftë se ajo reagon mirë ndaj trajtimit. Prognoza është më e mirë në qoftë se:

• Ju jeni më pak se 60 vjeç;
• Nuk keni ndonjë histori të kacereve ose çrregullimeve në gjak;
• Nuk keni ndonjë farë mutacion-esh të gjeneve ose ndryshime të kromozomeve.

Faktorët e riskut për Leuçeminë Mieloide Akute

Në qoftë se ndonjë gjë e rrit riskun tuaj për ta marrë sëmundjen, ky quhet një faktor risku. Faktorët e riskut nuk tregojnë gjithçka. P.sh. ju mund të keni pak faktorë risku por përsëri të sëmureni ose të keni disa prej tyre dhe të mos sëmureni.

Faktorët e riskut për leuçeminë mieloide akute janë:

• Tymosja e duhanit;
• Ekspozimi ndaj disa kimikateve si benzeni, disa produkte të pastrimit, detergjentet etj;
• Trajtimi me disa ilaçe të kemioterapisë të përdorura për të trajtuar lloje të tjera të kancerit, si mechlorethamine, procarbazine, dhe andchlorambucil, veçanërisht të kombinuara me një terapi të rrezatimit.
• Ekspozimi ndaj dozave të larta të rrezatimit;
• Disa çrregullime të gjaku-t siç janë çrregullimet shpërndarëse të mieloideve (p.sh. leuçemia kronike mielogjene);
• Disa sindroma të bashkëlindura, si sindroma Daun;
• Të qenit mashkull.

Për shumicën e njerëzve kjo sëmundje është e panjohur. Nuk ka ndonjë mënyrë për ta parandaluar atë por ju mund ta reduktoni rrezikun duke lënë duhanin dhe duke shmangur ekspozimin ndaj kimikateve.

Simptomat e leuçemisë mieloide akute

Në qoftë se ju keni ndonjë nga simptomat e mëposhtme është e rëndësishme të bëni një kontroll tek mjeku për të përcaktuar shkakun. Kjo sëmundje mund të shkaktojë një larmi shenjash dhe simptomash. Meqenëse simptomat shpesh nuk janë të qarta, ato mund të shkaktohen nga sëmundje të tjera. Simptomat përfshijnë:

• Lodhjen;
• Temperaturën e lartë;
• Humbjen e oreksit ose të peshës;
• Djersitje të natës.

Shumë simptoma të leuçemisë (leukemi) mieloide akute janë si rezultat i pakësimit të qelizave normale të gjakut. Kjo sepse qelizat me leuçemi i largojnë qelizat normale nga palca e kockës.

Një pakësim i qelizave të kuqe të gjakut mund të shkaktojë simptoma të anemisë, duke përfshirë:

• Lodhje ose dobësi;
• Marrje mendsh;
• Ndjesinë e të ftohtit;
• Paqëndrueshmëri;
• Frymëmarrje të vështirë.

Një pakësim i qelizave normale të bardha të gjakut mund të japë si rezultat:

• Temperaturë të lartë;
• Infeksione të përsëritura.

Një pakësim i pllakëzave të gjakut mund të shkaktojë simptoma të tilla si:

• Shumë mavijosje pa ndonjë arsye të dukshme;
• Gjakderdhje të shpeshtë ose të rëndë të hundëve dhe mishrave të dhëmbëve, ose gjakderdhje të pazakontë nga prerje të vogla.

Varësisht nga ajo se ku janë të pranishme qelizat me leuçemi, simptoma të tjera mund të jenë:

• Dhimbje të kockave ose të artikulacioneve;
• Një bark i mbushur apo i ënjtur nga qelizat me leuçemi në mëlçi apo në shpretkë;
• Gunga ose puçrra në lëkurë;
• Mishra të dhëmbëve të ënjtura, të dhimbshme dhe që rrjedhin gjak;
• Dhimbje koke, vështirësi në drejtpeshim, të vjella, kriza ose shikim i turbullt;
• Nyje të zmadhuara limfatike në qafë apo në ijë, në sqetulla ose mbi klavikulë (rrallëherë).

Trajtimi i sëmundjes

Në fakt, kemi të bëjmë me një grup sëmundjesh të lidhura me njëra tjetrën. Kësisoj, alternativat për trajtim varen nga nënlloji i sëmundjes dhe faktorë të tjerë. Ju mund të keni më shumë se sa një lloj trajtimi. Këtu përfshihen:

• Kemioterapia, përdorimi i ilaçeve kundër kancerit, më shpesh dy ose tre , si cytarabine, anthracycline, 6 thyoguanine, hydroxyurea ose prednisone;
• Terapia me rrezatim, përdorimi i rrezatimit me energji të lartë për të vrarë qelizat kanceroze. Kjo nuk përdoret shpesh por mund të përdoret për të trajtuar leuçeminë (leukemi) në tru, në kocka ose testikuj, para një transplantimi të qelizave të palcës ose në raste të rralla për të tkurrur një tumor që ushtron presion në laring;
• Një transplatim i palcës së kockës, i cili përdor doza të larta të kemioterapisë dhe ndoshta edhe rrezatimin të pasuar nga një transplatim të qelizave që formojnë kockën. Këto qeliza zakonisht vijnë nga një dhurues. Ose në pak raste nga palca e kockës së vetë të sëmurit ose nga gjaku periferik. Në qoftë se pacienti nuk i toleron dozat e larta të kemioterapisë dhe rrezatimit, mund të përdoren doza më të vogla dhe një “mini transplatim”.

Cilat janë përqindjet e mbijetesës për leuçeminë mieloide akute? Shkalla pesë vjeçare e mbijetesës në përgjithësi është rreth 24%. Mbijetesa për të paktën pesë vjet tregon një shans të mirë të mbijetesës afatgjatë. Përqindjet e të mbijetuarve mund të jenë më të mira tani, sepse kjo statistikë reflekton rezultatet nga 1999 deri në 2006.

Trajtimi përbëhet nga dy pjesë, terapia e induksionit dhe terapia e konsolidimit, të cilat të dyja bëhen në kushte spitalore. Qëllimi i terapisë së induksionit është të arrihet lehtësimi me anë të:

• Vrasjes së sa më shumë qelizave me leuçemi (leukemi) që të jetë e mundur;
• Kthimit të numrit të qelizave të gjaku-t në normalitet;
• Çlirimit nga shenjat e sëmundjes për një kohë të gjatë.

Madje edhe me çlirimin nga shenjat e simptomat e sëmundjes, ju ndoshta do të keni nevojë për më shumë trajtim. Terapia e konsolidimit sulmon qelizat me leuçemi të cilat nuk mund të gjenden me anë të testeve ta zakonshme të gjakut apo të palcës së kockës. Kjo terapi mund të përfshijë kemioterapinë, që mund të përdorë ilaçe të ndryshme nga ato të përdorura më parë dhe ndoshta edhe një transplatim të palcës së kockës.