Zbuloni se çfarë është normale dhe se çfarë nuk është normale për periodat tuaja.

Amenorre-a (mungesa e periodave)

Amenorre-a nënkupton një mungesë të periodave. Mjekët zakonisht e klasifikojnë amenorre-an në primare dhe në sekondare.

• Amenorrea primare: kur periodat tuaja nuk kanë filluar dhe ju jeni të paktën 16 vjeç;
• Amenorrea sekondare: kur ju normalisht keni perioda po ato janë ndaluar për 6 muaj ose më shumë.

Kur është normale për të mos patur perioda?

Është normale për të mos patur perioda:

• Përpara se të arrini pubertet-in;
• Kur jeni shtatzënë;
• Nëse ushqeni me gji; dhe
• Nëse ju keni arritur menopauzë-n.

Shkaqet e amenorreas

Amenorre-a mund të shkaktohet nga:

• Mosfunksionimi i gjëndrës tiroide, hipotalamusit (pjesë e trurit që ndihmon në rregullimin e ciklit menstrual) ose gjëndrës së hipofizës;
• Problemet me vezoret;
• Problemet anatomike në qafën e mitrës, mitër ose vaginë;
• Vonesa e pubertet-it;
• Ushtrimet e zgjatura;
• Stresi;
• Depresioni dhe disa forma të tjera të problemeve mendore;
• Pesha e vogël trupore;
• Disa ilaçe, që përfshijnë pilulat kontraceptive (mund të duhet 3–6 muaj për të filluar përsëri periodat pas ndalimit të pilulave), ilaçet e caktuara antipsikotike dhe kemiotarepia për kancerin;
• Sëmundjet kronike;
• Zhbalancimi hormonal siç është sindroma ovariane policistike (PCOS); ose
• Menopauza e parakohshme.

Dismenorrea (perioda të dhimbshme)

Dismenorre-a nënkupton perioda të dhimbshme. Dhimbjet e periodave dhe parehatia shpesh janë më të forta në ditën e parë të periodave.Dismenorre-a tenton që të arrijë kulmin shumë shpejt pas pubertet-it, kështu që nëse periodat janë duke u bërë më të dhimbshme ndërkohë që rriteni, shkoni tek doktori. Doktorët zakonisht e klasifikojnë dismenorre -an në primare dhe sekondare (shihni më poshtë).

Simptomat e dismenorreas

Simptomat e zakonshme të dismenorre-as përfshijnë:

• Dhimbje barku dhe ndonjëherë dhimbje në kofshën e sipërme;
• Ngërçe
• Dhimbje koke;
• Përzierje; dhe
• Kapsllëk ose diarre.

Me raste mund të keni të vjella.

Simptomat që nuk zgjasin shumë (zakonisht rreth një deri dy ditë), janë të shkaktuara nga prostaglandina, substanca natyrale të gjetura në shumë qeliza trupi. Prostaglandina stimulon kontraktimet e muskujve të mitrës gjatë periodave. Ekspertët besojnë se këto kontraktime të mitrës ngjeshin enët e gjaku-t të mitrës, duke prerë përkohësisht furnizimin  me gjak dhe privuar indet e oksigjenit, të cilat përkeqësojnë dhimbjen.

Dismenorrea primare

Dismenorrea primare prek më shumë se gjysmën e femrave dhe ndodh nga asnjë shkak i njohur. Dhimbja në dismenorrean primare ndodh nga kontraktimet e mitrës, të shkaktuara nga prostaglandina, të përshkruara si më lart.

Dismenorrea sekondare

Dismenorrea sekondare është shkaktuar nga një problem gjinekologji-k ose një gjendje siç është:

• Endometrioza;
• Sëmundja inflamatore pelvike; dhe
• Fibroidet (rritja në mitër).

Përdorimi i aparateve infra-uterin për kontracepsionin (duke mos përfshirë sistemin Mirena) është gjithashtu e lidhur me dismenorrean dhe gjakrrjedhjet e shumta.

Menorragjia (perioda të shumta)

Menorragji-a nënkupton zgjatjen dhe sasinë e shumtë të periodave. Është një nga shkaqet më të zakonshme të mungesës së hekurit tek gratë. Menorragji-a mund të përfshijë perioda që zgjasin shumë, për më shumë se një javë, ose që përfshijnë gjakrrjedhje të shumtë.

Gratë me menorragia humbin 80 mL ose më shumë gjak për çdo periodë.

Shkaqet e menorragji-as

Menorragji-a mund të shkaktohet nga:

• Zhbalancat hormonale (p.sh. në ciklet menstruale ku nuk është prodhuar asnjë vezë, që janë më të zakonshme tek vajzat që sapo kanë filluar fazën e menstruacione-ve dhe tek gratë që po i afrohen menopauzë-s);
• Një çrregullim gjakrrjedhjeje;
• Fibroidet;
• Polipet (rritje të vogla të qafës së mitrës);
• Endometrioza;
• Sindroma ovariane policistike (PCOS);
• Sëmundja e tiroideve;
• Sëmundja e mëlçisë ose veshkave;
• Infeksioni (sëmundja inflamatore pelvike);
• Aparati intrauterin (IUD), duke mos përfshirë sistemin intrauterin Mirena, që është në fakt një opsion trajtimi për menorragia;
• Disa ilaçe, siç janë ilaçet anti–inflamatore dhe antikoagulante; dhe
• Kanceri (i rrallë).

Nëse mendoni se vuani nga amenorrea, dismenorre-a ose menorragji-a, shkoni tek doktori juaj. Ai do të jetë në gjendje që t’ju bëjë diagnozën e saktë dhe t’ju këshillojë për opsionet e trajtimeve për gjendjen tuaj.