Djegia është një dëmtim i indeve të trupit që rezulton nga të nxehtit, kimikatet, elektriciteti apo rrezet e diellit. Djegia mund të shkaktohet edhe nga avulli ose lëngjet e nxehta.

Ashpërsia e djegieve varet nga sasia e indeve të prekura dhe thellësia e lëndimit. Djegiet shpesh janë klasifikuar si:

• Shkalla e parë (ato që shkaktojnë dëme në pjesën e jashtme të lëkurës, epidermi);
• Shkalla e dytë (shkaktojnë një dëm të rëndë në dermë dhe shtresën nën epidermë); ose
• Shkalla e tretë (ato që shkaktojnë dëmin më të thellë dhe serioz – dëmtimi i të gjitha shtresave të lëkurës e të qelizave poshtë).

Si i trajtoni djegiet?

Nëse djegia ka ndonjë nga vetitë e mëposhtme, trajtojeni atë si një djegie të rëndë dhe merrni ndihmë mjekësore të menjëhershme:

• Skuqje që përfshin nyjet më të mëdha ose fytyrën, këmbët dhe pjesët gjenitale;
• Ashpërsi ose skuqje të lëkurës që mbulon një sipërfaqe më të madhe se sa një monedhë 20 lekëshe ose që përfshin nyjet e mëdha ose fytyrën, duart, këmbët, organet gjenitale ose prapanicën;
• Të nxira apo të thata, fusha të bardha (këto tregojnë djegiet e shkallës së tretë).

Siguroni eliminimin e shkakut te djegies

Së pari, sigurohuni që personi dhe të tjerët nuk janë në rrezik të mëtejshëm.

Nëse rrobat e personit janë në zjarr, ata duhet të jenë të mbështjella në një batanije josintetike, pallto apo qilim dhe duhet të jenë të mbështjella në tokë për të mbytur flakët.

Për djegiet elektrike, fikni burimin e energjisë nëse është e mundur dhe hiqni personin nga kontakti me energjinë elektrike pa e prekur atë (përdorni diçka të thatë dhe jo të përçueshme, si p.sh. një dorezë prej druri).

Ndihma e parë për një person pa ndjenja me djegie të rëndë

A përgjigjet personi ndaj zërit tuaj apo ndaj një lëvizjeje të lehtë në shpatulla? Nëse ato nuk përgjigjen ato janë pa ndjenja.

I thoni dikujt që të thërrasë ambulancën.

Kontrolloni frymëmarrjen e tyre përpara se të vazhdoni më tej, pasi ato mund të kenë nevojë për reanimim kardiopulmonar (CPR).

Ndihma e parë për një person me ndjenja me djegie të rëndë

Për një person me ndjenja me djegie të rëndë, duhet të merren masat e mëposhtme:

• Sigurojuni që dikush ka marrë ambulancën dhe ajo është duke ardhur;
• Shtrijeni personin mundësisht në një qilim për të parandaluar që zona e djegur të prekë dyshemenë;
• Mos e zhysni pjesen e djegur në ujë të ftohtë, kjo mund ta çojë personin në shok;
• Për djegiet e vogla, lani dhe ftoheni me ujë të rrjedhshëm derisa lëkura të kthehet në temperaturën normale (deri në 20 minuta për një djegie termike, të paktën 20 minuta për një djegie kimike ose 30 minuta për një djegie bitumi). Nëse kjo nuk është e mundur aplikoni një kompresë të ftohtë me ujë. Mos përdorni ujë shumë të ftohtë, pasi kjo mund të përkeqësojë dëmtimin;
• Mos e mbi ftohni personin, veçanërisht nëse ata janë të rinj ose nëse djegia mbulon një zonë të madhe;
• Nëse është e mundur hiqni unazat, orët ose rrobat e ngushta përpara se zona të fillojë të bymehet. Vini rrobat në ujë të valuar ose të kontaminuar me kimikate, pa prekur veten tuaj;
• Mos hiqni rrobat ose ndonjë gjë tjetër që është e ngjitur tek djegia juaj. Ajo ndihmon për t’ju mbrojtur kundër infeksionit dhe parandalon humbjen e lëngjeve;
• Mbuloni djegien me një material të pastër, jo të ngjitshëm. Vendosni një shall ose një copë rrobe të pastër;
• Për djegiet në fytyrë, bëni një maskë duke prerë edhe pjesët e vendosjes së hundës, buzëve dhe syve;
• Mos përdorni rroba të ngjitura.

Ndihma e parë për djegiet e vogla

Pjesa më e madhe e djegieve janë të vogla dhe mund të trajtohen në shtëpi ose në klinikën e doktorit.

• Nëse është e mundur hiqni bizhuteritë dhe rrobat përreth zonës së dëmtuar;
• Nëse djegia është shumë e dhimbshme, ka shumë mundësi që të jetë sipërfaqësore. Duhet të veproni shpejt për të zvogëluar dëmtimet e mëtejshme të lëkurës. Menjëherë ftoheni lëkurën me ujë të ftohtë derisa trupi të kthehet në temperaturën normale (mbi 20 minuta për një djegie termale, për të paktën 20 minuta për një djegie kimike ose 30 minuta për një djegie  bitumi). Nëse kjo nuk është e mundur aplikoni kompresa me ujë të ftohtë. Mos përdorni akull pasi kjo mund të përkeqësojë dëmtimin;
• Mbuloni djegien me një material të pastër, steril (nëse është e mundur) dhe jo të ngjitshëm;
• MOS përdorni rroba të ngushta;
• Nëse djegia është e madhe shkoni tek doktori ose tek departamenti i emergjencës të spitalit tuaj lokal.

Si mund të dini nëse një person me djegie duhet shtruar në spital?

Një person që është i djegur në një zonë të madhe të trupit (p.sh. në krahë ose kraharor) ka shumë mundësi që të vuajë nga shoku dhe ka nevojë për një shtrim në spital.

Shtrimi në spital ka gjithashtu gjasa që të jetë i nevojshëm në situatat e mëposhtme:

• Djegiet elektrike ose kimike;
• Djegiet e fytyrës, duarve, pjesëve gjenitale ose këmbëve;
• Nëse do të jetë e vështirë për t’u kujdesur për plagën në mënyrë adekuate në shtëpi;
• Personi është nën 2 vjeç dhe mbi 50 vjeç;
• Kur ndodhin djegie të shkallës së tretë (trashësi e plotë); ose
• Personi ka një sëmundje tjetër serioze, siç është diabeti.