Gripi i derrit, i njohur gjithashtu si gripi H1N1 i tipit A, është një sëmundje njerëzore. Njerëzit e marrin sëmundjen nga njerëz të tjerë, jo nga derrat.
Sëmundja u quajt fillimisht gripi i derrit sepse virusi që shkakton sëmundjen, u shpërnda në fillim nga derrat e gjallë (tek të cilët ky virus u zhvillua) tek njerëzit. Ky virus është në fakt një kombinim, një përzierje e gjeneve të virusit të gripit të shpendëve, derrave dhe njerëzve. Shkencëtarët janë ende duke debatuar mbi emrin që duhet të ketë ky lloj gripi, por shumica e njerëzve e njohin atë si virusi i gripit të derrit H1N1.

Viruset e gripit të derrit që zakonisht përhapen mes derrave, nuk janë të njëjtat viruse të gripit të njerëzve. Gripi i derrit nuk i infekton shpesh njerëzit dhe rastet e rralla që kanë ndodhur në të kaluarën kanë prekur kryesisht njerëzit që kishin kontakt të drejtpërdrejtë me derrat. Por shpërthimi i tanishëm i “gripit të derrit” është i ndryshëm. Ky lloj gripi shkaktohet nga një virus i ri i gripit të derrit që ka ndryshuar në mënyrë të tillë që ta lejojë virusin të përhapet nga personi tek tjetri, pa qenë nevoja që ata të kenë kontakt me derrat.

Kjo e bën atë një virus njerëzor gripi. Për ta dalluar atë nga viruset e gripit që infektojnë kryesisht derrat dhe nga viruset e gripit sezonal A H1N1 që kanë qenë në qarkullim për shumë vite, CDC-të (Qendrat e Kontrollit të Sëmundjeve) e quajnë virusin “Virusi H1N1 i 2009-ës”. Emrat e tjerë përfshijnë “H1N1 roman”, ose nH1N1 “kombinim i katërfishtë H1N1″ dhe “virusi pandemik H1N1 i 2009-ës”.

Shumë njerëz kanë imunitet, minimumi të pjesshëm ndaj viruseve sezonale H1N1, për shkak se ata kanë qenë të infektuar ose të vaksinuar kundër këtij mikro-organizmi të gripit. Këto viruse ndryshojnë gjenetikisht, e cila është arsyeja pse vaksina e gripit duhet të përmirësohet me kalimin e kohës.

Por gripi i derrave H1N1 nuk është varianti i zakonshëm i devijuar i virusit H1N1. Ai erdhi tek njerëzit nga një linjë e ndryshme evolucioni. Kjo do të thotë se shumica e njerëzve nuk kanë imunitet natyral ndaj gripit H1N1 të derrit. Vaksina e gripit sezonal normal nuk mbron kundër këtij virusi të ri.
Disa njerëz, të cilët mund të jenë prekur nga gripi sezonal H1N1 para 1957-ës, mund të kenë shumë pak imunitet kundër virusit të ri. Kjo ndodh për shkak se variacionet sezonale të gripit H1N1 që qarkullonin para 1957-ës (dhe të cilat u zëvendësuan nga bakteri i gripit pandemik të vitit 1957) janë gjenetikisht më afër gripit të derrit H1N1 të 2009-ës. Një mbrojtje e tillë nuk është e plotë. Ndërkohë ka patur relativisht pak njerëz të moshuar që janë prekur nga gripi i derrit H1N1, shumë nga ata që e morën sëmundjen, u rënduan keqazi nga ana shëndetësore.

Cilat janë simptomat e gripit të derrit?

Simptomat e gripit të derrit H1N1 janë si simptomat e gripit të rregullt dhe përfshijnë temperaturë, kollitje, dhimbje fyti, rrufë, dhimbje të trupit, dhimbje koke, të dridhura dhe lodhje. Shumë njerëz që janë prekur nga gripi i derrave kanë përjetuar diarre dhe të vjella. Por këto simptoma mund të shkaktohen nga shumë gjendje të tjera mjekësore. Kjo do të thotë se ju dhe mjeku nuk mund ta dini, duke u bazuar vetëm tek simptomat, nëse jeni prekur nga gripi i derrit apo jo. Profesionistët e kujdesit shëndetësor mund të ofrojnë një test të shpejtë të gripit edhe pse një rezultat negativ nuk do të thotë që keni grip. Saktësia e testi-t varet nga cilësia e testi-t të prodhuesit, mënyra e mbledhjes së mostrës dhe nga sasia e virusit që personi fsheh, në momentin e testi-t.

Ashtu si gripi sezonal, gripi pandemik i derrit mund të shkaktojë simptoma neurologjike tek fëmijët. Këto ngjarje janë të rralla, por siç kanë treguar rastet e lidhura me gripin sezonal, ato mund të jenë shumë serioze dhe shpesh fatale. Simptomat përfshijnë goditjet elektrike apo ndryshime në aktivitetin mendor (konfuzion apo ndryshim të papritur konjuktiv apo të sjelljes). Nuk është e qartë arsyeja pse këto simptoma shfaqen dhe pse ato mund të shkaktohen nga sindroma Reye. Sindroma Reye zakonisht shfaqet tek fëmijët me një sëmundje virale që kanë marrë aspirinë, një veprim që duhet gjithmonë të shmanget.

Vetëm analizat laboratorike përfundimisht mund të tregojnë nëse keni gripin e derrit. Departamentet e shëndetësisë shtetërore mund t’i kryejnë këto teste. Gjatë kulmit të pandemisë, këto teste janë të rezervuara për pacientët me simptoma të rënda të gripit.

Kush është në rrezik më të lartë për t’u prekur nga gripi i derrit H1N1?

Shumica e rasteve të gripit të derrit H1N1 në Shtetet e Bashkuara ishin tek fëmijët dhe të rinjtë. Është e paqartë nëse kjo do të ndryshojë kur gripi pandemik H1N1 të qetësohet dhe virusi i tij të kthehet në një mikroorganizëm të gripit normal sezonal.

Por disa grupe janë në rrezik të veçantë për t’u prekur nga sëmundje të rënda apo nga lënia me pasoja, kur marrin virusin e gripit. Më poshtë po rendisim disa nga këto grupe njerëzish:

• Gratë shtatzëna kanë 6 herë më shumë gjasa të kenë një sëmundje të rëndë gripi ose pasoja serioze, sesa ato që nuk janë shtatzëna;
• Fëmijët, vecanërisht ata nën 2 vjeç;
• Njerëzit me astmë;
• Njerëzit me COPD (sëmundje kronike bllokuese pulmonare) ose sëmundje të tjera kronike të mushkërive;
• Njerëzit me sëmundje kardiovaskulare (përveç tensionit të lartë);
• Njerëzit me probleme të mëlçisë;
• Njerëzit me probleme të veshkave;
• Njerëzit me çrregullime të gjaku-t, duke përfshirë aneminë me qeliza në formë drapëri (kemi four në një nga artikujt tanë për këtë sëmundje);
• Njerëzit me çrregullime neurologjike;
• Njerëzit me sëmundje neuromuskulare;
• Njerëzit me sëmundje metabolike, duke përfshirë diabetin;
• Njerëzit që vuajnë nga një imunitet i dëmtuar, duke përfshirë edhe infeksionin HIV dhe medikamentet që shtypin sistemin imunitar, të tilla si kemioterapia ose medikamentet anti-refuzuese që përdoren për transplatime-et;
• Banorët e një shtëpie të moshuarish ose të një qendre të kujdesit kronik;
• Të moshuarit janë në rrezik të lartë për të vuajtur nga një grip i rëndë, nëse preken nga virusi;
• Një numër mbresëlënës adultësh, të cilët shfaqën komplikacione të rënda të gripit të derrit, janë obezë në një masë të tillë sa iu bën keq për shëndetin. Ndërsa pjesa më e madhe e njerëzve jashtëzakonisht obezë vuajnë nga probleme të frymëmarrjes dhe/ose diabeti, gjendje të cilat e përkeqësojnë gripin. Vetë obeziteti konsiderohet tani një rrezik, kur bëhet fjalë për t’u prekur nga gripi i derrit H1N1.

Njerëzit që bëjnë pjesë tek këto grupe duhet të kërkojë ndihmë mjekësore sa më shpejt që të vërejnë simptoma të gripit.