Regjistrohu/Kyçu

Ekokardiograma

Zemra është një “pompë dy-fazore elektrike” e cila qarkullon gjakun nëpër gjithë trupin tonë. Anatomia e zemrës përfshin katër dhoma dhe dy valvula. Në mënyrë që zemra të funksionojë normalisht, këto struktura duhet të jenë gjithmonë të plota, të padëmtuara dhe muskujt e saj duhet të rrahin në mënyrë të koordinuar, në mënyrë që gjaku të rrjedhë jashtë dhe brenda zemrës në drejtimin e duhur.

Ekokardiograma (ekokardiografia, ose ndonjëherë thjesht eko e zemrës; Ky term do të thotë eko=tingull, kard=zemër dhe gram=vizatim) është një test me ultratinguj, i cili mund të vlerësojë strukturën e zemrës, si dhe të rrjedhjes së gjakut brenda saj. Teknicienët e specializuar për ekografi, shpesh përdorin një mjet të posaçëm kirurgjikal ose një aparat që shndërron energjinë të vendosur në vende të ndryshme në murin e kraharorit, për të prodhuar imazhe dhe video të zemrës dhe për ta parë zemrën nga shumë këndvështrime.

Kardiologët, specialistët e zemrës, i marrin dhe i shqyrtojnë këto imazhe për të vlerësuar funsksionet e zemrës dhe për të dhënë një raport të këtyre rezultateve. Ekokardiograma është vetëm një nga testet që përdoren për të vlerësuar anatominë dhe funksionet e zemrës. Elektrokardiograma është procedura më e zbatuar për të vëzhguar zemrën. Elektrodat vihen në kraharor dhe japin të dhëna mbi aktivitetin elektrik të zemrës. Përveç gradës dhe ritmit të rrahjeve të zemrës, EKG-ja mund të japë dhe informacione indirekte mbi qarkullimin e gjakut nga arteriet drejt muskujve të zemrës, si dhe trashësinë e muskujve të zemrës.

Kateterizimi kardiak është një test invaziv, në të cilin kardiologu fut një katetër (një lloj gypi i posaçëm) brenda arteries koronare (arteria që furnizon muskulin e zemrës me gjak), nëpërmjet arteries femorale tek pjesa e ijeve, arteries radiale tek kyçet apo arteries braciale tek brryli. Më pas një ngjyrues natyral injektohet tek arteriet koronare për të parë nëse ka bllokime të tyre.

Në disa rethana të caktuara, bllokimi mund të korrigjohet me një angioplasti me tullumbace, në të cilën tullumbacja e posaçme futet dhe fryhet në pjesën e bllokuar duke risjellë në normalitet qarkullimin e gjakut. Një stendë metalike, më pas përdoret për ta mbajtur arterien të hapur. Ky test mund dhe të vlerësojë madhësinë dhe funksionimin e dhomave dhe valvulave të zemrës, si dhe arteriet e venat madhore që hyjnë dhe dalin në zemër.

Cilat janë llojet e ndryshme të ekokardiogramave?

Ekokardiograma transtoraksike. Në këtë procedurë, ekokardiografisti, e vendos aparatin shndërrues tek muri i kraharorit dhe me anë të saj dërgon valë-tinguj në dhomat e zemrës. Sinjali që kthehet pritet nga po i njëjti aparat shndërrues i energjisë dhe nëpërmjet një kompjuteri, këto sinjale konvertohen në imazhe që shihen në një ekran.

Ekokardiograma transezofageale. Në disa raste nevojitet një pamje më e qartë e zemrës dhe kardiologu në këto situata,  e vendos dhe e shtyn mjetin ndihmës nëpërmjet gojës drejt ezofagut. Ezofagu gjendet shumë pranë zemrës, në mes të kraharorit, kështu që valët e tingullit mund të udhëtojnë të lira drejt zemrës, pa u penguar nga brinjët dhe muskujt e murit të kraharorit. Ky test zakonisht kërkon që pacienti të sedatohet (vihet në gjumë) nëpërmjet medikamenteve intravenoze. Këto medikamente bëjnë të mundur që monitorët të masin  presionin e gjakut dhe nivelet e oksigjenit në gjak.

Ekokardiogama Doppler. Valët zanore shkojnë e vijnë jo vetëm nga strukturat solide të zemrës, por dhe tek qelizat e kuqe të gjaku-t kur këto qarkullojnë lirshëm në muret e zemrës. Duke përdorur teknologjinë Doppler, ekokardiograma mund të masë  shpejtësinë dhe drejtimin e qarkullimit të gjakut, duke rritur kështu sasinë dhe cilësinë e informacioneve. Kompjuteri mund t’u shtojë dhe ngjyrën imazheve në mënyrë që doktori të vlerësojë sa më mirë informacionin. Teknologjia me rrjedhje ngjyrash Doppler, përdoret rëndom dhe i vjen në ndihmë ekokardiogramave. Kjo është e njëjta teknologji që përdoret në parashikimin e motit.
 
Ekokardiograma nën presion. Për të zbuluar anormalitetet në funksionin e muskujve të zemrës, pacientit mund t’i kërkohet të ushtrohet, duke ecur në një pistë vrapi ose duke i dhënë një biçiklete për zemrën. Ekokardiograma bëhet para ushtrimit, si një bazë vlerësuese, si dhe menjëherë pas ushtrimeve.

Kur arteriet e zemrës mbyllen, si shkak i sëmundjes arterosklerotike të zemrës, muskujt e saj nuk arrijnë të furnizohen me gjakun e nevojshëm për të përballuar ushtrimet. Kjo mund të shkaktojë dhimbje kraharori (anginë) ose marrje fryme, por mund dhe të mos japë asnjë simptomë. Gjatë një ekokardiograme nën presion, këto zona të muskujve të zemrës që nuk furnizohen me aq gjak sa duhet, mund të mos tkurren aq mirë sa pjesët e tjera të zemrës dhe në këtë mënyrë, anormalitetet funksionale do të vihen re. Në mënyrë indirekte ky anormalitet mund të tregojë për një bllokim apo stenozë të arterieve koronare.Për t’u interpretuar në mënyrën e duhur një ekokardiogramë nën presion, ushtrimi duhet të kryhet në mënyrë që të arrijë një minimum të caktuar intensiteti. Nëse pacienti nuk arrin ta kryejë ushtrimin siç duhet, atij mund t’i jepen medikamente intravenoze për ta bërë zemrën kimikisht që t’i përgjigjet organizmit sikur ushtrimi është duke ndodhur.

Agjentët e kontrastit mund t’i injektohen pacientit në venë për të qartësuar dhe rritur informacionin që përftohet. Këto materiale (optison, density) janë guacka mikroskopike proteinash të mbushura me bulëza gazi. Vendimi për të përdorur agjentë kontrasti, varet nga situata specifike e pacientit.

Pse performohet ekokardiograma?

Qëllimi i ekokardiogramës është të vlerësojë strukturën dhe funksionet e zemrës. Ajo këshillohet si një procedurë jo invazive (shqetësuese), si pjesë e një kontrolli të plotë për të përcaktuar dhe vlerësuar problemet potenciale si dhe ato ekzistente të zemrës.

Ky test, për sa i përket strukturës, mund të vlerësojë madhësinë e përgjithshme të zemrës, madhësinë e katër dhomave si dhe pamjen dhe funksionin e katër valvulave  të zemrës. Nëpërmjet tij, doktori mund të shohë dy septet (ndarësit) e zemrës; septumi atrial ndan atriumin e majtë nga i djathti ndërsa septumi ventrikular ndan ventrikulën e majtë nga e djathta. Ekokardiograma mund dhe të na japë një vlerësim për perikardiumin (veshja që rrethon zemrën) dhe aortën.

Për sa i përket funksionit, ekokardiograma mund të përcaktojë si hapen dhe mbyllen valvulat e zemrës.  Ajo mund të përcaktojë nëse muskuli i zemrës tkurret plotësisht dhe me sa saktësi e kryen këtë funksion. Output-i kardiak mat dhe tregon sasinë e gjaku-t që zemra pompon. Fraksioni i pompimit të gjakut tregon se sa përqind e gjakut brenda zemrës pompohet jashtë, në secilën rrahje. Ai na mundëson të masim dhe mënyrën se si zemra qetësohet midis rrahjeve, kur mbushen për pompimin tjetër.
Ja disa nga problemet e zemrës që ekokardiograma ndihmon për t’i vlerësuar:
  • Çrregullime të valvulës së zemrës: Stenoza (ngushtim), insuficensa (rrjedhje) dhe endokarditi (infeksion i valvulave).
  • Anormalitete të septumit: Defekt i septit atrial, defekt i septit ventrikular dhe foramen ovale (një vrimë në septum).
  • Anormalitete të lëvizjes së mureve: Kardiomiopatia, sëmundja arterosklerotike e zemrës (ndryshe njihet dhe si sëmundje e arterieve koronare).
  • Sëmundjet e perikardiumit: këtu përfshihet efuzioni perikardial (shtimi i lëngjeve në qesen perikardiale).

Si duhet të përgatitemi për një ekokardiogramë?

Nuk ka një përgatitje të caktuar për një ekokardiogramë transtorastike. Zakonisht pacientit, gjatë këtij procesi i jepet qetësues për të përballuar procedurën. Stomaku duhet të jetë bosh për të shmangur vjelljen apo aspirimin e mushkërive. Duke qenë se do të vihet në gjumë, pacienti duhet të shoqërohet nga një person tjetër. Nëse do t’i duhet të bëjë një ekokardiogramë nën presion, pacientit do t’i duhen një palë këpucë të rehatshme.

Çfarë ndodh saktësisht gjatë një testi ekokardiograme?

Ekokardiograma është një procedurë që kryhet në një klinikë mjekësore, pra pa u shtruar në spital. Dritat e dhomës mund të ulen pak për të mundësuar një pamje sa më të mirë të imazheve në monitor. Nëse nevojiten kontrastet (lëngjet që shfaqin bllokimet), duhet të kryhet një terapi intravenoze.
Në një ekokardiogramë transtoraksiale, kraharori i pacientit duhet të ekspozohet. Teknicieni do të vendosë makinerinë të ngjitur fort pas kraharorit për të marrë imazhet e zemrës. Pacientit mund t’i kërkohet të qëndrojë nga njëra anë, për të bërë që makineria të “shohë” zemrën sa më mirë.
Në ekokardiogramën transezofageale, pacienti duhet të monitorohet, meqë i duhet të vihet në gjumë në mënyrë intravenoze. Në këtë test do të përdoren monitorë për zemrën dhe oksigjenin; oksigjeni shtesë zakonisht jepet nëpërmjet tubave në hundë, si dhe kryhet një terapi intravenoze.  Më pas kardiologu do të fusë një tub në ezofag (e shpjeguam më sipër). Pacienti mund dhe të mos e mbajë mend procedurën pasi shumë nga medikamentet sedative kanë efekt amnezik. Por në momentin që pacienti është plotësisht i zgjuar, ai mund të shoqërohet në shtëpi pa patur nevojë për të qënduar në spital.

Cilat janë rreziqet e mundshme të një ekokardiograme?

Nuk ka rreziqe që i bashkangjiten ekokardiogramës transtoraksiale. Rreziqet e një ekokardiograme transezofageale kanë të bëjnë me sedativët që nevojiten. Në raste tepër të rralla mund të ketë dëmtime të ezofagut.
Çfarë do të tregojnë rrezultatet e një ekokardiograme?
Qëllimi i ekokardiogramës është të vlerësojë formën dhe funksionin e zemrës. Këto informacione janë të dobishme për profesionistët për të bërë diagnoza që lidhen me zemrën.
Ekokardiogramat përsëriten me kalimin e kohës dhe informacionet e mëtejshme nevojiten për të përcaktuar nëse trajtimi i mëparshëm ka qënë efektiv dhe nëse duhen bërë ndryshime në to.


Komentoni